Аёл руҳий зўравонликка учраса, судга бериш учун уни қандай қайд этиши лозим? Руҳий зўравонликнинг қандай турлари мавжуд ва уларга МЖтК, Жиноят кодекси ва бошқа кодексларда қандай жазо белгиланган?
#ЮристЖавоби: Руҳий зўравонлик ижтимоийлашувнинг бузувчи омили сифатида тушунилади. Руҳий зўравонлик оғзаки ҳақорат, шантаж, жисмоний зўравонлик билан таҳдид қилиш, жабрланувчининг фаолияти устидан назорат, жабрланувчининг турли манбалардан фойдаланишини назорат қилиш ва таъқиб қилишни назарда тутади. Бошқача қилиб айтганда, бундай зўравонлик шахсий ривожланиш имкониятларининг чекланиши билан боғлиқ.
Руҳий зўравонликнинг фаол жиҳати руҳий босим ўтказишда намоён бўлади:
😡 таҳдидлар
😡 камситишлар
😡 таҳқирлашлар
😡 ҳаддан ташқари чиқувчи талаблар
😡 ҳаддан зиёд танқид
😡 ёлғон
😡 яккалаш
😡 ҳиссиётларга тақиқ
😡 салбий баҳолаш ва ҳ.
‼ ️ Агар турмуш ўртоғингиз томонидан руҳий зўравонлик элементларини (ҳақорат қилиш, камситиш, туҳмат, таҳдид, яккалаш) топсангиз, албатта ички ишлар органларига мурожаат қилиб, сизга нисбатан руҳий зўравонлик ўтказилаётганини қайд этишингиз керак.
‼ ️ Агар ақлий зўравонлик элементлари телефон қўнғироғи, хабарлар ёки мессенжерларда намоён бўлса, сиз скриншот, аудио ёзувларни турмуш ўртоғингиз топа олмайдиган жойда сақлашингиз керак. Дугонанингизга юборишингиз ёки электрон почтада сақлашингиз ҳам мумкин.
Ички ишлар органлари зўравонликдан жабрланганларга Ўзбекистон Республикасининг Хотин-қизларни тазйиқ ва зўравонликдан ҳимоя қилиш тўғрисидаги қонунига мувофиқ ҳимоя ордерини беришади. Ҳимоя ордери шартлари бузилган тақдирда, зўравон маъмурий жавобгарликка тортилади.
Афсуски, ЎзР қонунчилигида руҳий зўравонлик учун санкциялар кўзда тутилмаган. Сиз жиноий ишлар бўйича судга қуйидаги моддалар бўйича ариза беришингиз мумкин:
➡️ туҳмат (ЎзР ЖК 139-модда)
➡️ ҳақорат қилиш (ЎзР ЖК 140-модда)
➡️ қасддан баданга енгил шикаст етказиш (ЎзР ЖК 109-модда)
➡️ ўзини ўзи ўлдиришга ундаш (ЎзР ЖК 103-модда)
➡️ руҳий зўравонликни қамраб олувчи фуқаронинг шахсий ҳуқуқлари ва эркинликларини ҳимоя қилиш бўйича.
Руҳий зўравонлик учун жавобгарликни кўзда тутувчи модданинг ўзи, афсуски, қонунда йўқ.
#SukutSaqlama #ЗўравонликданҲолиЎзбекистон #Қонунлар
