Қадрдонингиз, ёнингиздаги инсонингиз хасталанса, унга далда сўзларини топиш осон эмас ва парвариш қилиш ҳам гоҳида мураккабликларни туғдиради. Ёки ортиқча ишларни бажариб қўямиз, ёки такомилига етказолмаймиз. Ундан кейин айбдорлик ҳисси пайдо бўлади. Нима қилишни билмай қоламиз.
Танишимиз кимё терапиясини оляпти. Унга қўнғироқ қилиб, ҳол аҳвол сўрашга ўйланиб қоламиз. Ахир у дард азобида қийналаётган бўлса, мен соғлом юрибман, деб ўйлаймиз. Елкамизга айбдорлик юки тушади. Бундай пайтда бизни ғам босади. Ўзимизни йўқотиб қўямиз, чорасизлигимиздан ўзимиз ёрдамга мухтож бўлиб қоламиз. Қандайдир қаҳрамонлик қилишни истаймиз, лекин имконият чегарамиздан чиқолмаймиз. Ички айбдорликдан ҳалос бўлиш учун, касал инсондан узоқлашишни афзал кўрамиз, ички руҳиятимиз қочишни танлайди. “Вақтим бўлмади”, “қўнғироқ қилиб туша олмаяпман” деган баҳоналарни излаймиз. Яна бир тоифамиз эса хаста инсони олдида туну кун қолиб, ўзи қурбонга айланади. Қалбию жисмини баҳшида қилиб, ўз халовати ва бахтидан воз кечади.
Айбдорлик ҳисси қаердан келади?
Психологларнинг фикрича, бемор инсоннинг олдидан тўғри ўрин эгаллай олишнинг ўзи осон эмас, бу бирданига содир бўладиган ҳолат ҳисобланмайди. Бунинг учун бироз вақт талаб қилинади. Ҳар доимги биринчи жавобимиз — карахтлик ҳолати бўлади. Яқин инсонимиз касал деб тан олишимиз учун, ўзимизни енгиб ўтишимизга тўғри келади. Энг қийини, бедаво касалликка учраган яқинимиз учун курашиш. Чунки умид йўқолади. Соғлом инсонда кўпинча қуйидаги фикрлар бошланади: «мен олдини ололмадим», «шифокорга вақтида олиб боролмадим», «эътиборсизлик қилдим». Шу тариқа олдинги гина-аразлар, муаммолар, зиддиятлар учун айбдорлик ҳисси виждонимизни қийнайди ва ниҳоят ўзимиз соғлом бўлиб юрганимиз учун ҳижолат торта бошлаймиз. Аслида ўзимизни қандай тутишимиз тўғри бўлади? Ҳеч нарса бўлмагандай юриш керакми ёки беморга нисбатан муносабатни буткул ўзгартириш жоизми? Бировнинг хасталиги бизга шахсий қўрқувларни эслатади. Энг аввало ўлим қўрқувини. Айбдорликка яна бир сабаб, биз мукаммал фарзанд, опа-сингил ёки ака-ука бўлишни истаймиз. Назаримизда, қариндошимизга бекаму кўст ёрдам беришимиз керак. Беморга ёрдам бериш орқали, ўзимизни ҳам ташвишдан ҳалос қилишни ўйлаймиз. Натижада ҳисларимизда тартибсизлик юз беради: муҳаббат ва дард, ёрдам ва қўрқув орасида қолиб кетамиз. Бу лабиринтда ўзимизни йўқотиб қўямиз. Бундай пайтда баъзида ўзимиз ҳам касал бўлиб қоламиз. Уйқу бузилади, кўкракда оғриқ пайдо бўлади, терида муаммолар сезилади. Булар тасаввуримиздаги фикрлар натижасида юзага чиқиб келади.
Чегараларни белгилаш
Айбдорлик ҳиссидан қутулиш учун уни тан олиб, сўзларда ифодалаш керак. Қолаверса, бировнинг бахтсизлигида айбдор эмаслигимизни тушуниб етишимиз зарур. Ўзимизни айблайверишни тўхтатиш учун биз барчасига қодирмиз деган ишончни бироз сусайтириш ва масъулият чегараларини белгилаб олиш даркор. Айнан айбдорлик ҳисси беморга кўнгилдагидай қарашга тўсқинлик қилади. Ваҳоланки, беморга олдинги муносатларингизни сақлаб қолганингиз маъқулроқ. Хаста яқинингизга қулоқ тутиб кўринг. Унга айнан нима кераклигини унинг ўзи айтади. Шифокор билан маслаҳатлашиб, тўғри даволаш режасини тузинг ва унга амал қилинг. Қурбонга айланманг, балки ирода ва кучингизни тўғри тақсимланг. Бошқаларнинг ёрдамини ҳам инкор этманг. Беморнинг ҳаёти сизнинг ҳаётингиз эмас, унга қўлдан келганча ёрдам бериб, ўз ҳаётингизни ҳам давом эттиринг.
Савоб ишни давомли қилинг
Унутманг ҳар бир савобли иш учун мукофот ёзилади. Сиз бугун беморга меҳрибонлик кўрсатяпсизми, эртага яхшиликлар билан мукофотланасиз. Ҳеч қачон ўзингизни дард ёки бемор асирига айлантирманг. Юрак очиқлиги, чин дилдан бемор парваришига киришинг. Бемор билан мулоқотдан ўзингиз учун қимматли томонларни изланг.
Манба: https://www.psychologies.ru/articles/kogda-boleet-kto-to-blizkiy/
