Груминг – бу катталар ўсмирлар билан жинсий муносабатларга кириш учун уларнинг ишончини қозонишга ҳатти-ҳаракатлар. Бу одамлар гўё қўллаб-қувватлаётгандай кўриниши мумкин, мақтовлар айтиши ва ўсмирларнинг уларга ишонишлари учун совғалар беришлари мумкин. Айниқса, бундай мулоқот нафақат реал ҳаётда, балки Интернетда ҳам содир бўлиши мумкинлигини ёдда тутиш керак.
Улар кўпинча қуйидаги усуллардан фойдаланади:
Диққат ва мақтовлар. Грумерлар ўсмирларни ўзини ўзгача ҳис қилишларига ҳаракат қилишади. Улар ўсмирнинг ташқи кўринишини ёки севимли машғулотларини мақтаб, уларда ўзига хос нарсаларни алоҳида кўрсатадилар.
Совғалар ва ёрдам. Ишончни мустаҳкамлаш учун грумерлар совғалар ёки ёрдам таклиф қилишлари мумкин. Баъзида грумерлар ўсмирлар орзу қилган онлайн ўйинларда пул, совға карталари ёки ҳатто ўйин ичидаги нарсаларни таклиф қилишади. Аввалига бу безиён туюлиши мумкин, лекин грумерлар кўпинча совғаларни кейинчалик муаммоларни мураккаблаштириши мумкин бўлган мажбурият туйғусини яратиш учун ишлатишади.
Аста-секин яқинлашиш. Ишонч ўрнатилгач, грумер шахсий савол беришга ўтади. Масалан у шундай савол бериши мумкин: «Сенинг ҳеч ким билмайдиган сирларинг борми?» ёки «Уйда ишларинг яхшими? Сен доимо менга сирларингни ишонишинг мумкин». Аста-секин бу саволлар янада шахсийларига ўтади — ота-оналар билан муносабатлар, дўстлик, муаммолар ёки ўзига ишончсизлик. Бу грумерга ўсмирнинг нозик жойларини аниқлашга ёрдам беради.
Босим ва манипуляциялар. Грумер ўсмирнинг унга ишонишига ишонч ҳосил қилганида, у психологик босим ўтказишни бошлайди. Масалан, шахсий фотосуратларни сўраши ёки бирон сирни ишонишини сўраши мумкин. Агар ўсмир шубҳа қилса ёки рад этса, грумер таҳдидларга ўтиши мумкин:
«Менга ишонмасанг ва сирингни айтмасанг, демак сенинг дўстинг бўла олмайман» ёки «Мен ўртамизда ўзгача муносабатлар бор деб ўйлагандим, сен эса ҳатто илтимосимни бажармаяпсан».
Ўсмирлар эътибор қаратиши керак бўлган груминг белгилари:
- Ҳаддан ташқари мақтов ва қўллаб-қувватлаш. Агар бегона ёши катта одам доимо сизни мақтаб, «ягона дўст» бўлиб кўринишга ҳаракат қилса ва сизни ҳаммадан яхшироқ тушунишини айтса, бу ишончга киришга ҳаракат бўлиши мумкин.
- Бошқалардан яккалашга ҳаракат. Бундай одам ота-онангиз, дўстларингиз ёки бошқа катталар сизни тушунмаслигини айтиши ва фақат у сизга нима кераклигини билиши ҳақида гапириши мумкин.
- Сир сақлаш талаби. Бегона катта одам суҳбатларингиз ҳақида ҳеч кимга, айниқса ота-онага гапирмасликни сўраса бу ташвишли сигнал.
- Ноўрин саволлар. Нотаниш катталарнинг шахсий ҳаётингиз, оилангиз, муаммоларингиз ёки учрашиш таклифларингиз ҳақида саволлари, айниқса, агар сиз онлайн мулоқот қилсангиз, шубҳа уйғотиши керак.
Интернетда грумингдан қандай ҳимояланиш мумкин: - Шахсий маълумотларингизни чекланг. Ҳеч қачон шахсий маълумотлар (манзил, телефон рақами, суратлар)ни бегона одамлар билан бўлишманг.
- Совғалар ва ёрдам таклифларига эҳтиёткорлик. Ҳатто сизга нимадир бепул таклиф қилишса ёки жиддий эмасдай кўринса-да, бу боғлиқлик ўрнатишга ҳаракат бўлиши мумкин.
- Сирли учрашувлар ва шахсий суратларни юборишни рад этиш. Айниқса эслаб қолинг – ҳатто безарар суратларни юбориш таҳдидларга олиб келиши мумкин.
- Босим ёки таҳдидларни хис қилсангиз ёрдам сўранг. Нимадир ғалати ёки ноқулай бўлиб туюлса, бу ҳақида ишонадиган катталарга гапиринг.
Ўзингизни грумингдан ҳимоя қилишингиз ўринли эканлигини унутмаслик керак. Ҳеч ким Интернетдаги катталарга фақат дўстона муносабатда бўлгани учун ишониши шарт эмас.
